Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2011

βοτανα


Αιγυπτιακοί πάπυροι 17.000 ετών αποκαλύπτουν ότι το σκόρδο και άλλα βότανα ήταν γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες εδώ και 4.000 χρόνια.
Ο Ασκληπιός υποδείκνυε εμπειρικά φάρμακα και επιθέματα με βότανα για εξωτερική χρήση.
Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε κυρίως φυτικά αλλά και ζωικά φάρμακα.
Γενικά οι γιατροί που παρακολουθούσαν την ιατρική του Ιπποκράτη θεωρούσαν ότι: «αγαθόν φάρμακον το μηδέν φέρειν φάρμακο». Δηλαδή, «το καλύτερο φάρμακο είναι κανένα φάρμακο».
Βότανα και θεραπείες
Η φύση αποτελεί το μεγαλύτερο φαρμακείο. Η χλωρίδα κρύβει τα μυστικά της πιο λαμπρής ομορφιάς και υγείας, προτείνοντας για κάθε πρόβλημα την άριστη δυνατή λύση… Το μυστικό της υγείας και της ομορφιάς βρίσκεται καλά κρυμμένο στα βότανα, τα αυτοφυή δηλαδή φυτά και ιδίως αυτά που φυτρώνουν στους καλλιεργημένους αγρούς και χρησιμοποιούνται σαν φάρμακα για τις διάφορες παθήσεις. Στην ελληνικήφύση ευδοκιμούν πλήθος βοτανών που, άλλα με την υπέροχη γεύση και άλλα με το άρωμά τους, μας χαρίζουν ωφέλεια και μας φτιάχνουν τη διάθεση.

Μέντα= menta piperata


Μέντα
Η menta piperata είναι η γνωστή σε όλους μας μέντα ή αγριοδύοσμος. Τη συναντάμε σχεδόν παντού εκτός από τις τροπικές χώρες. Στην αρχαιότητα ήταν σε ευρεία χρήση αλλά δεν της αποδίδονταν πάντα οι ίδιες θεραπευτικές ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης δεν θεωρούσε ότι έχει καταπραϋντικές ικανότητες, ενώ αντίθετα ο Γαληνός τη συνιστούσε για αυτήν ακριβώς την ιδιότητά της, όπως άλλωστε και ο Πλίνιος, ο οποίος μάλιστα πίστευε ότι είναι και αναισθητικό. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως καρύκευμα. Ως αφέψημα ή ως αιθέριο έλαιο είναι καταπληκτικό αναλγητικό, κατά της αϋπνίας και βοηθητικό σε πονοκεφάλους. Η μέντα καλλιεργείται τόσο για τις αρωματικές όσο και για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ενδείκνυεται για στομαχικές παθήσεις, χωνευτικές δυσλειτουργίες και ελαττώνει το αίσθημα της ναυτίας. Υποβοηθά την εφίδρωση σε περιπτώσεις πυρετού και γρίπης. Η χορήγηση μέντας σε αρκετά υψηλές δόσεις λειτουργεί ως αναλγητικό και ηρεμιστικό. Είναι επίσης δροσιστική και έτσι αποτελεί ιδανική λύση για τα δερματικά προβλήματα, τον πυρετό, τον πονοκέφαλο και την ημικρανία, ενώ έχει αντιβακτηριακές ικανότητες και βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων, ιδίως της λαρυγγίτιδας.

Ταραξάκο= Taraxacum officinale

Ταραξάκο
Το ταραξάκο ή αλλιώς δόντι του λιονταριού είναι ένα πολύ γνωστό φυτό, παρ’ όλο που η ονομασία του πιθανόν να σας ξενίζει. Το συναντάμε σε όλη την Ελλάδα σε ακαλλιέργητες εκτάσεις, σε λιβάδια αλλά και στους δρόμους. Το φυτό αυτό έχει εξαιρετικές ιδιότητες: είναι διουρητικό, υπακτικό, αντισκορβουτικό, στομαχικό, τονωτικό αλλά κυρίως καθαριστικό του αίματος. Θεωρείται ιδανικό για τις χρόνιες δερματικές παθήσεις και κατά της χοληστερίνης του αίματος. Από νεότερες έρευνες βρέθηκε ότι περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Α και ωφέλιμα για τον οργανισμό άλατα, όπως το φώσφορο και το μαγγάνιο. Μάλιστα η περιεκτικότητά του σε σίδηρο είναι μεγαλύτερη από αυτήν του σπανακιού.

Χαμομήλι= Matricaria chamomilla Ματρικάρια η χαμομίλλα.


Χαμομήλι
Το γνωστό σε όλους μας χαμομήλι έχει πάρα πολλές φαρμακευτικές ιδιότητες και μάλιστα με άμεσα αποτελέσματα. Η φύση μάλιστα το ευνόησε ιδιαίτερα στην ανάπτυξή του και στον πολλαπλασιασμό του, δίνοντάς του λιτότητα στις βλαστικές του απαιτήσεις. Έτσι το βρίσκουμε σχεδόν παντού. Το ρόφημά του μπορεί κανείς να το χρησιμοποιεί συνεχώς, χωρίς επιβλαβή επίδραση σε αντίθεση από άλλα φυτά που πρέπει να καταναλώνονται με σύνεση. Το χαμομήλι είναι αντισπασμωδικό, στομαχικό, απολυμαντικό, κατά του κρυολογήματος, κατά των κολικών, κατά των ρευματισμών. Είναι επίσης τονωτικό, χωνευτικό, κατά της κράμπας του στομάχου, κατά της ανορεξίας. Είναι αντισηπτικό, καταπραϋντικό, ηρεμιστικό, αντιαλλεργικό, βοηθά στην επούλωση πληγών και στις μολύνσεις. Χρησιμοποιείται ως έγχυμα αλλά και ως αιθέριο έλαιο, χωρίς να παραλείπουμε τη χρήση του στη φαρμακολογία και την κοσμετολογία. Τα άνθη του χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική και την αρωματοποιία, καθώς και ως αφέψημα που έχει πολύτιμες καταπραϋντικές ιδιότητες και αβλαβείς λιποδιαλυτικές ουσίες κατά της παχυσαρκίας και θεραπευτικές των φλογώσεων του δέρματος. Συνιστάται για την ομορφιά του προσώπου, για τα μαλλιά, τα μάτια και γενικά για όλο το σώμα. Χρησιμοποιείται ακόμα στην ομοιοπαθητική, ενώ τα δισκία χαμόμηλου ή το αραιωμένο βάμμα μπορούν να βοηθήσουν τα μωρά που βγάζουν δόντια ή έχουν κολικούς. Το γνήσιο έλαιο χαμομηλιού είναι πολύ ακριβό και έχει βαθύ μπλε χρώμα. Το χαμομήλι έχει επίσης ονομαστεί «γιατρός των φυτών», γιατί τα ασθενικά φυτά του κήπου δυναμώνουν όταν φυτεύεται γύρω τους χαμομήλι.

Τσουκνίδα = Urtica dioica Ούρτικα η δίοικος.

Τσουκνίδα
Αυτό το παρεξηγημένο φυτό, ίσως λόγω του τσουξίματος που προκαλεί με την αφή, είναι γεμάτο με πολύτιμες ιδιότητες. Είναι αντισπασμωδικό σε περιπτώσεις ρευματισμών και ισχιαλγίας. Είναι ευεργετικό για το αίμα λόγω των πλούσιων συστατικών του, του σιδήρου, του ασβεστίου, του καλίου του νάτριου κ.λπ. Είναι κατά της αναιμίας, των ρευματισμών και της παχυσαρκίας. Το φυτό αυτό είναι γνωστό κυρίως για τον έντονο ερεθισμό που προκαλεί στο δέρμα μόλις την αγγίξει. Οι τσουκνίδες φυτρώνουν παντού σε χέρσους τόπους. Οι τρυφερές τσουκνίδες είναι πολύ ωφέλιμες παρασκευασμένες σε πίτα: Τσουκνίδες ωμές μπαίνουν ανάμεσα στα φύλλα, αφού προηγουμένως συμπιεστούν. Η πίτα αυτή (στεγνόπιτα) αποτελεί ταυτόχρονα φαγητό και φάρμακο, καθώς συντελεί στην αποτοξίνωση του οργανισμού. Είναι εξάλλου γνωστό πως στην περίοδο της κατοχής αυτή η πίτα είχε βοηθήσει πολλές φτωχές οικογένειες να επιβιώσουν. Οι τσουκνίδες είναι ωφέλιμες σε αυτούς που πάσχουν από οξεία και χρόνια νεφρίτιδα. Συνιστάται στους άρρωστους να πίνουν δυο – τρία ποτήρια ζωμό τσουκνίδας, ανάμεικτο με χυμό λεμονιού ημερησίως. Εξαιρετικά ωφέλιμο είναι το αφέψημά της γαι όσους πάσχουν από ίκτερο, παθήσεις της χολής, έλκος του στομάχου, βρογχικές παθήσεις και χρόνιες διάρροιες. Η δυσκοιλιότητα υποχωρεί λίγες μέρες με την εφαρμογή της θεραπείας ενω εξίσου εξαιρετικά αποτελέσματα σημειώνονται και σε ασθενείς με διαβήτη και αρθρίτιδα. Ο χυμός της τσουκνίδας φημίζεται για τις αντιαναιμικές τους ιδιότητες.
Ως καλλυντικό συνιστάται μάσκα προσώπου για βαθύ καθαρισμό κανονικού δέρματος. Ακόμη ο ατμός της χρησιμοποιείται για βαθύ καθαρισμό του προσώπου. Είναι, ακόμη ιδανική για κανονικά μαλλιά, στα οποία δίνει λάμψη και βελτιώνει την ανάπτυξή τους. Χρησιμοποιείστε το αφέψημα της τσουκνίδας στο ξέπλυμα των μαλλιών εναντίον της πιτυρίδας, της τριχόπτωσης και ως τονωτικό.

Ταραξάκο= Taraxacum officinale


Ταραξακο
Το ταραξάκο ή αλλιώς δόντι του λιονταριού είναι ένα πολύ γνωστό φυτό, παρ’ όλο που η ονομασία του πιθανόν να σας ξενίζει. Το συναντάμε σε όλη την Ελλάδα σε ακαλλιέργητες εκτάσεις, σε λιβάδια αλλά και στους δρόμους. Το φυτό αυτό έχει εξαιρετικές ιδιότητες: είναι διουρητικό, υπακτικό, αντισκορβουτικό, στομαχικό, τονωτικό αλλά κυρίως καθαριστικό του αίματος. Θεωρείται ιδανικό για τις χρόνιες δερματικές παθήσεις και κατά της χοληστερίνης του αίματος. Από νεότερες έρευνες βρέθηκε ότι περιέχει μεγάλη ποσότητα βιταμίνης Α και ωφέλιμα για τον οργανισμό άλατα, όπως το φώσφορο και το μαγγάνιο. Μάλιστα η περιεκτικότητά του σε σίδηρο είναι μεγαλύτερη από αυτήν του σπανακιού.

Λεβάντα= Lavandula vera


Λεβάντα
Το αρωματικό αυτό φυτό είναι κατά του άτακτου βήχα, του άσθματος, του κοκκίτη, της γρίπης και της λαρυγγίτιδας. Η λεβάντα καταπραΰνει τους νευρόπονους του στομάχου και ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί δρα ως χαλαρωτικό. Είναι ιδανικό για τις αϋπνίες και το στρες. Βοηθά τις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους. Εκτός από αφέψημα χρησιμοποιείται πάρα πολύ και ως αιθέριο έλαιο.

Δυόσμος (Menta viridis)

Δυόσμος
Ο δυόσμος απαντάται αυτοφυής σε υγρούς, ορεινούς τόπους αλλά πολλές φορές καλλιεργείται σε κήπους ή γλάστρες για να χρησιμοποιηθεί στη μαγειρική σαν καρύκευμα. Όλα τα μέρη του φυτού θεωρούνται φαρμακευτικά και ιδιαίτερα τα φύλλα, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των δερματικών παθήσεων. Θεωρείται φυτό αντισπασμωδικό, χωνευτικό και καταπραϋντικό. Συνιστάται ακόμη σε περιπτώσεις ρευματισμών και τετάνου.

Μολοχα


Μολόχα
Η μολόχα ή αμπελόχα ήταν γνωστή στους Αρχαίους από τους οποίους χρησιμοποιούνταν τόσο ως φαρμακευτικό όσο και ως λαχανικό. Ο Πλίνιος (77 π.Χ.) λέει για τη μολόχα ότι «όποιος καταπίνει κάθε μέρα μισό κύπελλο από το χυμό της, θα έχει ανοσία σε όλες τις νόσους»… Η χρήση της μολόχας στην παρασκευή φαρμακευτικών σκευασμάτων είναι γνωστή, χάρη στης καταπραϋντικές και μαλακτικές ιδιότητες του φυτού. Είναι διουρητική, ανακουφίζει και θεραπεύει το βήχα, το έλκος του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου.

Ματζουράνα

Ματζουράνα
Το επιστημονικό του όνομα είναι origanum majorana και η καταγωγή του προέρχεται από την Ανατολή και τις μεσογειακές χώρες. Είναι αυτοφυές και το βρίσκουμε κυρίως στα ψηλά οροπέδια. Για τις θεραπευτικές του ιδιότητες ήταν γνωστό και στους αρχαίους Έλληνες και μάλιστα αναφέρεται από τον Θεόφραστο με το όνομα «αμάρακος ο αείφυλλος» και από τον Διοσκουρίδη ως «σάμψυχο». Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Είναι πολύ καλό αναλγητικό σε μυϊκούς πόνους, διαστρέμματα, στραμπουλήγματα και νευραλγίες. Θεωρείται επίσης έξοχο αντίδοτο στα μικρόβια του τυφοειδούς πυρετού.

Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011



2.2 ΘΡΥΜΠΑ
ΤΑΞΗ: Lamiales
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Labiateae (Lamiaceae), Χειλανθή
Γένος: Satureja
Είδος: Thymbra
Η θρύµπα ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών.  Συναντάται και  µε τις
ονοµασίες Θρούµπι, Θύµπρι, Θύµπρος, Μελιτζίνι (Ανάση,1976).
Μικρός θάµνος, µε ύψος 30 cm, κορµό ξυλώδη, διακλαδιζόµενο ύψους 30 cm, Από
τα κύρια κλαδιά φυτρώνουν οι ξυλώδης κλαδίσκοι, τετράγωνοι (Ανάση, 1976)
Τα φύλλα είναι παχιά σκληρά µε µαύρα στίγµατα σαν τρίχες. Τα άνθη 2 -4 στάχεις
ροδόχροα στους τελευταίους σπονδύλους των βλαστών.  Οι σπόροι είναι  µικροί
αυγοειδούς σχήµατος µε χρώµα καστανό ανοιχτό, µε ευχάριστη οσµή (Ανάση, 1976).
Η θρύµπα είναι φυτό ενδηµικό της Ελλάδας και φυτρώνει σε βράχους και πλαγιές,
σε υψόµετρο από 0-1600m.
Συναντάται ως φαρµακευτικό, µελισσοτροφικό και αρτυµατικό φυτό.
Ο Απόλλων ο θεός του αρχαίου κάλλους, ονοµαζόταν και θύµβραιος και θύµβριος.
Το ιερό του Θυµβραίου Απόλλωνα βρισκόταν στην πόλη Θύµβρα,  κοντά στην Τροία.
Ίσως η ονοµασία να απηχεί την τοπική λατρεία του ωραίου θεού.
Ο Θεόφραστος το αναφέρει ως θύµβρα ή θύµβρον και κατά το ∆ιοσκουρίδη
χρησιµοποιείτο για την παρασκευή του  “θρυµβίτου οίνου”.  Αυτή η χρήση του έφτασε
µέχρι τις  µέρες  µας όπου χρησιµοποιείται στο  µούστο.  Κατά τη ρωµαϊκή εποχή,
σύµφωνα µε την µαρτυρία του Κολουµέλα αρωµάτιζε σχεδόν κάθε πιάτο.
Το Βυζαντινό Αγιοζούµι: Στα βυζαντινά χρόνια έφτιαχναν µια πολύ γνωστή σούπα
την οποία αρωµάτιζαν µε θρούµπι µόνο. Ήταν η σούπα των καλόγερων (Ψιλάκης, )Στην
Φλώριδα της Αµερικής την καλλιεργούν σε κήπους (Ανάση, 1976).
Εκτός από τα άνθη και τα φύλλα χρησιµοποιείται και το αιθέριο έλαιο όπου δίνει
το φυτό. Όπου  µε τις  µεθόδους όπου έχουν περιγραφεί    µπορεί να παραληφθεί από τα
φύλλα και τα άνθη του φυτού.
23 Θεωρείται ότι φτίαχνει το στοµάχι. Επίσης χρησιµοποιείται και για τον πονόλαιµο,
όπως και στους πόνους στα δόντια. Η Οµοιοπαθητική ιατρική παρασκευάζει από το νωπό φυτό ένα υγρό εκχύλισµα που καταπραΰνει τον βήχα (Μπαζαίος, 2002)

Φασκόμηλο


Το φασκόμηλο ή φασκομηλιά (Σάλβια η φαρμακευτική, Salvia officinalis) ανήκει στο γένος των Αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών Σάλβια (Salvia).
Πολυετές, θαμνώδες με πολυάριθμα κλαδιά ύψους μέχρι μισό μέτρο βρίσκεται σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας κυρίως σε ξηρούς και πετρώδεις τόπους.
Τα φύλλα του είναι επιμήκη και παχιά χρώματος λευκοπράσινου. Τα άνθη του φύονται κατά σπονδύλους, είναι χρώματος μοβ και ανθίζουν από το Μάιο ως τον Ιούνιο.
Το φυτό έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα και ως καρύκευμα.
Περιέχει ως κύρια ουσία αιθέριο έλαιοφασκομηλόλαδο, άχρωμο ή ερυθροκίτρινο, σαπωνίνες, πικρές ουσίες, τερπένια, ρητίνες και θουγιόνη (thujone, μια μονοτερπενική κετόνη).

Τα φύλλα έχουν αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες.
Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος σε περίπτωση τραυματισμών, άφτρων, φαρυγγίτιδας και κατά τηςουλίτιδας.
Έχει τονωτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται ως καρδιοτονωτικό και κατά των νευραλγιών. Ελαττώνει τα αέρια του εντέρου, είναι διουρητικό καιεμμηναγωγό.
Στις περιοχές της Μεσογείου αποξηραίνεται και πίνεται ως αφέψημα, το γνωστό φασκόμηλο.
Στην μαγειρική χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών, φαγητών και του ξιδιού ενώ θεωρείται και μελισσοτροφικό φυτό παρέχοντας μέλιεκλεκτής ποιότητας.
Πάντως η χρήση του πρέπει να γίνεται με σύνεση γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης από υπερβολική χρήση που οφείλεται κυρίως στην ουσία θουγιόνη που υπάρχει στο φυτό.

(..Σάλβια η φαρμακευτική ή αλλιώς φασκομηλιά ή αλιφασκιά. Το βρίσκουμε σχεδόν σε όλα τα βουνά και οροπέδια της Ελλάδας. Μάλιστα πολλοί το θεωρούν το ίδιο με το τσάι του βουνού, αλλά το λάθος είναι μεγάλο και σημαντικό, διότι οι ιδιότητές τους διαφέρουν, όπως άλλωστε και η γεύση τους. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι εξαιρετικές. Είναι ιδιαίτερα τονωτικό λόγω της τανίνης που περιέχει. Είναι καλό φάρμακο κατά της ατονίας του στομάχου και των εντέρων αλλά και απολυμαντικό και αποχρεμπτικό σε περίπτωση κρυολογημάτων. Θεωρείται τονωτικό της μνήμης και καταπολεμά τη νωθρότητα. Το φασκόμηλο είναι ευεργετικό στα μαλλιά και στυπτικό με μάσκα στο πρόσωπο. Στην Ελλάδα συναντάται σε πάνω από είκοσι τρία είδη. Ονομάζεται επίσης ελελίφασκος και αλισφακιά. Το φασκόμηλο ήταν γνωστό και στην αρχαιότητα και το αναφέρουν αρχαίοι συγγραφείς, οι οποίοι το εκθείαζαν ιδιαιτέρως. Σαν αφέψημα θεωρείται ανώτερο και από το ευρωπαϊκό τσάι. Από τα φύλλα της φασκομηλιάς εξάγονται πολλά αιθέρια έλαια και ρητίνες, μετά από γήρανση δίνουν αφέψημα, το φασκόμηλο, που είναι τονωτικό καταπραϋντικό για το στομάχι, μαλακτικό του λαιμού και διουρητικό. Βοηθά ακόμη στην καταπολέμηση της ακμής, του κρυολογήματος, των καψιμάτων και των τραυμάτων, του πονοκέφαλου και της ημικρανίας. Χρησιμοποιούμενο εξωτερικά βοηθά για τη θεραπεία των κεντρισμάτων των εντόμων. Όμως, το φασκόμηλο, όπως και τα περισσότερα βότανα, δεν έχει μόνο αβλαβείς ιδιότητες. Έτσι λοιπόν, πρέπει να αποφεύγεται από επιληπτικά άτομα, δεδομένου ότι περιέχει θυϊόνη, η οποία μπορεί να πυροδοτήσει κρίσεις επιληψίας, όπως επίσης και από γυναίκες που βρίσκονται σε περίοδο εγκυμοσύνης. Οι μικρές, όμως ποσότητες που χρησιμοποιούνται στη μαγειρική είναι εντελώς ακίνδυνες.)

μελισσόχορτο

ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ


Η Μελίσσα ή Μελισσοχορτο (Melissa officinalis) είναι φυτό που ανήκει στην οικογένεια της μέντας και το οποίο ευδοκιμεί στη Νότιο Ευρώπη και κυρίως στη Μεσόγειο. Χρήσιμο είναι ολόκληρο το φυτό.

To Μελισσοχορτο φαίνεται να είναι ένα βότανο με πάρα πολλές χρήσεις - κλινικές μελέτες εντοπίζουν όλο και περισσότερες ιδιότητες του. Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεια το Μελισσόχορτο χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση διαταραχών του νευρικού συστήματος καθώς και στην αποφυγή ανάπτυξης έλκους. Το Μελισσοχορτο είναι αγχολυτικό (παρουσιάζει αντικαταθλιπτική δράση) και ήπια ηρεμιστικό. Η κατανάλωση του βοηθάει στην αντιμετώπιση του άγχους και της υπερέντασης, ενώ ταυτόχρονα είναι αποτελεσματικό σε περιπτώσεις αϋπνίας. Κλινικές μελέτες έδειξαν πως η δράση του αυτή οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στο ροσμαρινικό οξύ (rosmarinic acid) που περιέχει το βοτανο (και όχι στα αιθέρια έλαια όπως υποστηρίζουν αρκετοί). Πρόσφατη συστηματική έρευνα σε φοιτητές έδειξε πως η κατανάλωση Μελισσοχορτου μείωνε σημαντικά το stress κατά τη διάρκεια των εξετάσεων - οδηγώντας σε καλύτερη συγκέντρωση και επιδόσεις (για ως και 6 ώρες μετά τη κατανάλωση). Όσο αφορά τη χρήση του Μελισσόχορτου για την αντιμετώπιση γαστρεντερικών ενοχλήσεων, μελέτες έδειξαν πως η κατανάλωση του προστατεύει από τα έλκη. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση Μελισσόχορτου φάνηκε να αυξάνει την έκκριση προσταγλαδίνης Ε2 (prostaglandin E2) και βλεννίνης από τον οργανισμό και τη μείωση της έκκρισης οξέων.

Το Μελισσοχορτο παρουσιάζει έντονη αντιοξειδωτική δράση και μέτρια αντιβακτηριδιακή. Η εξωτερική χρήση (σε μορφή κρέμας) βοηθάει στην αντιμετώπιση του έρπη (herpes simplex). Τα τελευταία χρόνια γίνονται κλινικές έρευνες σχετικά με την θετική επίδραση της κατανάλωσης του βοτανου στη ρύθμιση του θυροειδή και στην αντιμετώπιση του HIV-1. Παρόλα αυτά - καθώς δεν έχουν εξαχθεί ακόμη τελικά συμπεράσματα - άτομα με φαρμακευτική αγωγή για το θυροειδή (π.χ. thyroxine) πρέπει να αποφεύγουν τη κατανάλωση του.

Το Μελισσοχορτο περιέχει πολλά ενεργά συστατικά όπως αιθέρια έλαια (0.02-0.3%), πολυφαινόλες (chlorogenic, ferulic και caffeic acids), φλαβονοειδή, μονοτερπένια (30-40% citronellal, citral a and b, methyl citronellate, ocimene, citronellol) και σεσκιτερπένια (10% beta-caryophyllene και germacrene D, eugenyl glucoside).

Ελίχρυσος


Ελίχρυσος, ο πολύτιμος

Everlasting, Curry plant, Immortelle

Μυθικό φυτό της Μεσογείου στο οποίο η φύση δώρισε το χάρισμα της αιώνιας νεότητας, καθώς διατηρεί την ομορφιά και τη φρεσκάδα του ακόμα κι όταν κοπεί.
Η προέλευση της ονομασίας του πιθανόν πηγάζει από τις ελληνικές λέξεις ελίσσω -χρυσός ή ήλιος - χρυσός.
Είναι γνωστό και ως καλομοιθιά(Θήρα) ,ανθονοίδα(Κρήτη) ,αμάραντος(Λακωνία) ,αθάνατος(Κύθηρα).
Έχει δυνατή, ανθώδη οσμή σαν του μελιού λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε νερόλη.Αναμειγνύεται πολύ καλά με χαμομήλι, λεβάντα,ροδέλαιο,ιεροβότανο,λάβδανο,γαρύφαλλο και όλα τα κιτροειδή.

Κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά στον ελίχρυσο, αφού θεωρείται κι από τους αρωματοθεραπευτές, ένα από τα κορυφαία αιθέρια έλαια. Όσοι ασχολούνται με τη θεωρία των τσάκρα και την ενεργειακή αρωματοθεραπεία, το κατατάσσουν στις πρώτες θέσεις.
Το αιθέριο έλαιο είναι αρκετά ακριβό αλλά αξίζει να αποκτήσουμε !Να γιατί :
περιέχει υδρογονάνθρακες, φλαβονοειδή, σεσκιτερπένια, καμφερόλη, κερκετίνη, λουτεολίνη, οξικό εστέρα νερόλης.
Έτσι ο ελίχρυσος έχει άριστες επουλωτκές ιδιότητες, επαναφέρει το δέρμα σε πιο υγιή κατάσταση και καθυστερεί τη γήρανση χάρη στην ισχυρότατη κυταρρο-αναπλαστική του δράση.
Είναι αντιφλεγμονώδης,αντιλοιμώδης, αιμοστατικός, επουλωτικός, ευστόμαχος, λιπολυτικός.
Κατά των δερματικών παθήσεων, επιταχύνει τη θεραπεία δερματίτιδας, εγκαυμάτων, ακμής, έρπητα, πληγών, μωλώπων, εκζεμάτων και φιλτράρει τις υπεριώδεις ακτίνες.
Δεν είναι τοξικό και δεν προκαλεί ευαισθησίες.

Μαλοτήρα


Η Μαλοτήρα που χάνεται…και… μια απόπειρα διάσωσης


Του Δρ. Κώστα Δ. Οικονομάκη, Γεωπόνου Ερευνητή
Sideritis syriaca L. Η μαλοτήρα μας … για τους βοτανικούς
Sideritis syriaca L. Η μαλοτήρα μας … για τους βοτανικούς
Μπορεί να μη την αναγράφουν στα «κόκκινα βιβλία» σαν απειλούμενο είδος αλλά εμείς που μεγαλώσαμε παρέα με το άρωμα και τη γλυκιά γεύση της, εμείς που την καμαρώσαμε στολίδι των βουνών μας, νοιώθουμε την «απειλή της εξαφάνισης» συγκρίνοντας την όψη της «μαδάρας» του χθες με αυτή του σήμερα.
Ο λόγος για τη «μαλοτήρα».
Η μαλοτήρα ήταν πάντα βοτάνι φαρμακευτικό αλλά και πρωινό ρόφημα για τους κατοίκους της Δυτικής Κρήτης όπου φυτρώνει στα  βουνά της (Λευκά ‘Όρη και Ψηλορείτης) σε υψόμετρο πάνω από 900μ, ενώ λείπει από την Ανατολική Κρήτη με αποτέλεσμα η χρήση της εκεί να απλωθεί μετά τον τελευταίο πόλεμο.
Οι Βενετοί κατακτητές της Κρήτης έμαθαν από τους Κρητικούς τη χρήση του φυτού κατά των κρυολογημάτων, στις παθήσεις του στομάχου και τις παθήσεις του αναπνευστικού και της έδωσαν το όνομα «maletira» από την ιταλική λέξη male = αρρώστια και το ρήμα tirare= σύρω εκφράζοντας έτσι την εκτίμηση τους στις θεραπευτικές ιδιότητες του κρητικού φυτού. Σύμφωνα με την ετυμολόγηση αυτή ίσως θα πρέπει να αλλάξουμε την καθιερωμένη γραφή από «μαλοτήρα» σε «μαλοτίρα» για την ορθότερη απόδοση της ελαφρά παραφθαρμένης ιταλικής ονομασίας. Κατά μία άλλη ετυμολόγηση η λέξη προέρχεται από το μαλλωτός=μαλλιαρός, λόγω της εμφάνισης των φύλλων και στελεχών της που καλύπτονται από πυκνό χνούδι.
Ποιο ήταν το όνομα του φυτού για τους αρχαίους Κρητικούς και τους μετέπειτα μέχρι τη Ενετοκρατία δεν το γνωρίζουμε.
Παρά την ονομασία που του δόθηκε από τους βοτανικούς, Sideritis syriaca L., η μαλοτήρα δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στη «Σιδηρίτιδα» των αρχαίων και του Διοσκουρίδη, του πατέρα της Φαρμακογνωσίας, που όπως υποστηρίζουν οι σχολιαστές του έργου του, με το όνομα αυτό  αναφέρεται σε άλλα είδη φυτών (Stachys κλπ) στα οποία απέδιδαν ιδιότητες θεραπευτικές για τραύματα από σιδερένια όπλα και εργαλεία, όσο για τοsyriacaαντί για cretica, αυτό οφείλεται μάλλον στη σύγχυση του βοτανικού που την ονομάτισε  και που έχοντας μαζέψει φυτά και από τη Συρία φαίνεται ότι κάποια ξαφνική φουρτούνα μετακίνησε τα δείγματα στο αμπάρι του πλοίου κατάφερε να αλλάξει «εθνικότητα» στα φυτά.
Την πίστη των κρητικών  στις θεραπευτικές ιδιότητες της μαλοτήρας ήλθε να δικαιώσει η σύγχρονη επιστημονική έρευνα που αποκάλυψε την παρουσία στο φυτό και στο «βραστάρι» πολύτιμων φλαβονοειδών ουσιών με ποικίλες φαρμακοδυναμικές δράσεις όπως διέγερση της καρδιακής λειτουργίας,
ελάττωση της πίεσης, κατά της ευθραυστότητας των τριχοειδών αγγείων, είναι διουρητικά, προφυλάσσουν από κρυοπαγήματα, ενώ στο αιθέριο έλαιο της έχουν απομονωθεί 34 ουσίες με διάφορες, αντιμικροβιακές κυρίως φαρμακευτικές ιδιότητες.
Όπως ήδη προαναφέραμε το φυτό αυτοφύεται στη Δυτική Κρήτη σε υψόμετρο 800-2000μ και όπως και η «συνοδός» του ματζουράνα
(Origanum  microphyllum L.) είναι ενδημικό φυτό της Κρήτης, δεν υπάρχει δηλαδή πουθενά αλλού στον κόσμο.
Σύμφωνα με τους βοτανικούς του χαρακτήρες είναι «πολυετής πόα ύψους έως 70εκ. με βλαστό αποξυλωμένο, όρθιο, απλό ή διακλαδισμένο. Φύλλα χνουδωτά, προμήκη, λογχοειδή, τα κατώτερα στενούμενα προς βραχύ μίσχο, τα ανώτερα επιφυή οξύληκτα. ‘Άνθη κίτρινα.»
Και ήταν πραγματικά εντυπωσιακή η θέα των λουλουδιών της μαλοτήρας την εποχή της άνθησης (Iούνης-Ιούλης) να φαντάζουν σαν  απέραντο κίτρινο λιβάδι στις πλαγιές των Λευκών Ορέων και του Ψηλορείτη.
Ήταν, γιατί δεν υπάρχουν πια οι φυσικοί της πληθυσμοί στην έκταση που υπήρχαν ακόμα και πριν από 20 χρόνια.
Από τον Ψηλορείτη έχει σχεδόν εξαφανισθεί ώστε να ανησυχούν ακόμα και οι «εχθροί» της οι βοσκοί που διαπιστώνουν την απειλή ολοκληρωτικής εξαφάνισης και ζητούν βοήθεια για να τη σώσουν.
Στα Λευκά Όρη δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι έχει μείνει μόνο το 10% των πληθυσμών που υπήρχαν πριν από μια γενιά.
Το ξακουστό «μέλι της μαλοτήρας» εδώ και 5 χρόνια δεν παράγεται λόγω της δραματικής μείωσης των πληθυσμών του φυτού που τροφοδοτούσαν με τα άνθη τους τα μελισσοσμήνη.
Την έλλειψη της μαλοτήρας τη έχουν πια αντιληφθεί και οι αστοί όταν στην αγορά βρίσκουν αντ΄ αυτής «τσάϊ του βουνού» που έρχεται στην Κρήτη από την άλλη Ελλάδα ως υποκατάστατο αφού και αυτό ανήκει σε ένα από τα 8 είδη «Σιδηρίτιδος» που έχουμε στην Ελλάδα και που καλλιεργούνται σε διάφορες περιοχές της χώρας μας (Αρκαδία, Μαγνησία, Δ. Μακεδονία).
Και τα είδη αυτά είναι απειλούμενα όμως η καλλιέργεια  προστατεύει σε σημαντικό βαθμό τους φυσικούς πληθυσμούς αφού μπορεί, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να προσφέρει στην αγορά προϊόν εφάμιλλης ποιότητας με αυτό των  «άγριων» φυτών.
Γιατί όμως χάνεται η μαλοτήρα; Οι λόγοι είναι διάφοροι, όμως σαν πιο σημαντικούς μπορούμε να αναφέρουμε τη ληστρική εκμετάλλευση και το καθεστώς διαχείρισης των βοσκοτόπων.
Η διάνοιξη ορεινών δρόμων  διευκολύνει την προσπέλαση σε δυσπρόσιτους τόπους που υπάρχουν ακόμα φυσικοί πληθυσμοί της μαλοτήρας και τη μεταφορά του προϊόντος στην αγορά σε μεγάλες ποσότητες χωρίς δυσκολία. Η σχετική νομοθεσία που απαγορεύει τη συλλογή άγριων φυτών υπάρχει βέβαια αλλά οι «φύλακες έχουν γνώσιν»; Μήπως χρειάζεται η ψήφιση ενός νέου νόμου που θα επιβάλλει… την τήρηση των νόμων;
Η ύπαρξη των δρόμων αυτών επιτρέπει την ευχερή μεταφορά ζωοτροφών στους τόπους εκτροφής των αιγοπροβάτων  με αποτέλεσμα να παρατείνεται ο χρόνος παραμονής των κοπαδιών στα ορεινά και να επιβαρύνονται οι βοσκότοποι από την υπερβόσκηση, ενώ τα «αρτίβλαστα»  (νεαρά φυτά από σπόρους) και της μαλοτήρας και άλλων φυτών να καταστρέφονται νωρίς την άνοιξη από τα πατήματα των ζώων και  να εμποδίζεται έτσι η φυσική αναγέννηση.
Ο περιορισμός λοιπόν της μετακίνησης  των αιγοπροβάτων που αποτελούσε στόχο και επιδιώχθηκε με διάφορα διοικητικά μέτρα ζημίωσε  τα φυσικά οικοσυστήματα, που στην υποαλπική ζώνη είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, προκάλεσε ελάττωση των πληθυσμών πολλών ειδών φυτών και τελικά λειτουργεί εις βάρος και της ποιμενικής αιγοπροβατοτροφίας.Το πρόβλημα όμως είναι αρκετά δύσκολο γιατί τα «χειμαδιά» του χθες είναι σήμερα προνομιούχα παραθαλάσσια οικόπεδα αν δεν έχουν ήδη μεταμορφωθεί σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα και πολυτελείς επαύλεις. Υπάρχει λοιπόν απαιτητική ανάγκη για την εκπόνηση, κατά περιοχή, σχεδίων διαχείρισης των βοσκοτόπων. Επίσης θεωρούμε ότι η αλλαγή του τρόπου επιδότησης των αιγοπροβάτων, αντί κατά κεφαλή εκτρεφομένου ζώου εάν γινόταν κατά μονάδα παραγόμενου προϊόντος (κρέας, γάλα, τυρί) θα οδηγούσε σε μείωση του αριθμού των εκτρεφομένων ζώων, βελτίωση της διατροφής και αύξηση της παραγωγής κτηνοτροφικών προϊόντων.

Δίκταμο


Το Δίκταμο (η έρωντας) (επιστημονική ονομασία: Origanum dictamnusΟρίγανον το δίκταμνον είναι ένα ενδημικό φυτό που συναντάται στην Κρήτη και χρησιμοποιείται ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου παλαιότερα αφθονούσε. Ειδικότερα καλλιεργείται εδώ και 70 χρόνια στην Έμπαρο,. Τα φύλλα του είναι χνουδωτά και έχουν χρώμα γκριζοπράσινο. Το δίκταμο λέγεται και δίκταμνο(ς).
Στη Μινωική Κρήτη και την Αρχαία Ελλάδα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.

Περιγραφή

Ο Δίκταμος (Origanum dictamnus) είναι ενδημικό φρύγανο της Κρήτης και αυτοφύεται πρακτικά σε όλα τα βουνά του νησιού κι όχι μόνο στη Δίκτη όπως το θέλει το όνομά του. Εξαπλώνεται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.600 μ. αποκλειστικά σε γκρεμνό και φαράγγια (υποχρεωτικό χασμόφυτο). Είναι ένα μικρό φυτό με μήκος 30 έως 40 εκ., πολύ δυνατής οσμής και γεύσης, τα φύλλα του είναι σχετικά μικρά αλλά παχουλά, και καλύπτονται από χνούδι, τα άνθη του έχουν βιολετί χρώμα.

[Επεξεργασία]Θεραπευτικές Ιδιότητες

Το δίκταμο έχει αντισηπτική δράση, τονωτική και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα. Ενεργεί επίσης, ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό (στην Κρήτη το αναφέρουν και ως «έρωντα»).

[Επεξεργασία]Χρήση

Χρησιμοποιείται ως φάρμακο με τη μορφή συνήθως του αφεψήματος, αντικαθιστώντας το τσάι με αναλογία 1 γρ δίκταμο με 100 γρ νερό.

αλαδανιά



Aλάδανος ή λάδανο (Ladanum)

Το λάδανο ή ο αλάδανος είναι μια αρωματική ρητίνη με έντονες φαρμακευτικές ιδιότητες 
η οποία μαζεύεται από τα φύλλα του φυτού Κίσθος Κρητικός το υποείδος κρητικός
 (Cistus Creticus spp. Creticus) ή ( Cistus Incanus) ή (Cistus Villosus)  η κοινώς λαδανιά (είναι ο Κισθος με τα ροζ άνθη ).
Λαδανιά ( ο Κισθος με τα ροζ άνθη ).
Η ριτηνη λαδανο

Τρόποι Συλλογής
Το λαδανο μαζεύετε με μηχανικά μέσα με την χρήση 
ενός ειδικού εργαλείου (το αργαστήρι) ή από το τρίχωμα 
των κατσικιών που βόσκουν ανάμεσα στις λαδανιές. 

Το λαδανο το μαζεύουν και οι μέλισσες ως πρόπολη.

Η συλλογή με τον τρόπο αυτό γίνεται μόνο από το είδος 
Cistus creticus και 
εξαρτάται από το μικροκλίμα της περιοχής.
 Στις παλαιότερες εποχές ήταν δυνατή 
και σε αλλά σημεία της ανατολική Μεσογείου όπωςη Βόρειος Αφρικη  
 και η Κύπρος, με την μεταβολή του κλήματος στις περιοχές αυτές, 
η συλλογής σταμάτησε.

Η ρητίνη λάδανο από το φυτό Cistus Creticus έχει μεγάλη ιστορία.

Χώρες με αναπτυγμένη την βιομηχανία των αρωμάτων, αντιλαμβανόμενες την 
άξια του λάδανου και μην έχοντας την δυνατότητα να παράγουν, κατάφεραν όμως να παράγουν 
 ένα είδος σκουρόχρωμης γόμα  από άλλο είδος κίστου με διαφορετικά άρωμα και 
ιδιότητες.

Ο λάδανος από το φυτό Cistus Creticus είναι ένα φυσικό προϊόν.